روایت یک مهاجر افغانستانی در ایران: «از ترس خودم را در خانه زندانی کرده‌ام»
من یکی از ده‌ها خبرنگار افغانستانی هستم که از ترس طالبان به ایران پناه آورده‌ام و بیش از دو سال منتظر رسیدگی به پرونده‌ی پناهندگی‌ام از سوی کشورهای غربی هستم. در نزدیکی پارک «بی‌سیم» در منطقه‌ی ۱۵ تهران خانه اجاره کرده‌ام؛ جایی که گفته می‌شود در یک درگیری یک ایرانی با ضربات چاقو کشته شده است. بعضی رسانه‌ها گزارش داده که ضارب افغانستانی بوده است.
در پی این حادثه روحیه‌ی مهاجرستیزی بعضی از ایرانیان اوج گرفته است. گفته می‌شود هر شب یک یا چند تن از مهاجران افغانستانی در کوچه و پس‌کوچه‌های ایران لت‌وکوب می‌شوند. یکی از کسانی که از پس‌لرزه‌ی این حادثه در اطراف پارک «بی‌سیم» در منطقه‌ی ۱۵ تهران متضرر شده است یک خانم میان سال افغانستانی است که به تاریخ ۲۹ سرطان از سوی افراد سوار بر موترسایکل با ضربات چاقو زخمی شده و حالا در شفاخانه بستری می‌باشد. گفته می‌شود که دستان و پاهای این زن کاملا فلج شده است. هم‌چنان تعداد زیادی از جوانان افغانستان پس از این حادثه از سوی شهروندان ایران لت‌وکوب شده که دست‌وپای‌شان شکسته و بعضی‌ها از ناحیه‌ی سر زخمی شده‌اند. متاسفانه پارک بی‌سیم مکانی است که بیشتر افراد خِفت‌گیر و بی‌بندوبار با مهاجرین بدرفتاری می‌کنند.
من که فاقد مدارک قانونی اقامت در تهران هستم، پیش از آغاز موج تازه‌ی مهاجرستیزی تنها از ترس پولیس این شهر و افراد ناشناس احتیاط می‌کردم؛ اما حالا حتا نمی‌توانم تا چندمتریِ خانه بروم. می‌ترسم که در بیرون از خانه با بدرفتاری یک‌عده از شهروندان احساساتی این کشور مواجه شوم.
مهاجرستیزی یک عده افراد مغرض خشونت علیه مهاجرین را زیاد می‌کند. به طور نمونه، لوحه‌ی بزرگی در محل عبور و مرور عابران در منطقه‌ی ۱۵ شهر تهران نصب شده و در آن از شهروندان افغانستان با عنوان «اتباع بیگانه افغانی» نام برده شده است. در این اطلاعیه آمده: «به اتباع بیگانه افغانی در منطقه ۱۵ تهران اخطار می‌گردد که به قید فوریت نسبت به خروج از منطقه اقدام کند، و در غیر این به صورت قهری از منطقه اخراج و از کشور طرد خواهند شد.» این اطلاعیه می‌افزاید: «به مالکین منازل مسکونی و خودروها که در اختیار اتباع بیگانه قرار داده‌اند نیز اخطار می‌گردد که در اسرع وقت نسبت به استرداد اموال از جمله منازل و خودروها و… اقدام نمایند، در غیر این صورت برخورد قانونی به عمل خواهد آمد و تبعات احتمالی آن نیز به عهده‌ی آن‌ها می‌باشد.» روشن نیست این لوحه از سوی چه کسی/نهادی در این محل نصب شده است. اطلاعیه دیگری شبیه این در شهرستان خنج ایران نصب شده و در آن توضیح داده شده که این اطلاعیه از سوی «ستاد پیشگری از جرایم شهرستان خنج» همه‌گانی شده است.
تصاویر این اطلاعیه‌های مهاجرستیزانه را شمار زیادی از کاربران شبکه‌های مجازی در صفحات اجتماعی بازنشر کرده و دوستان خود را به مهاجرستیزی دعوت کرده‌اند. هم‌چنان هشتگ‌هایی زیر عنوانین «اخراج افغانی مطالبه ملی» «اخراج بی‌قید و شرط تمام افاغنه» … در شبکه‌های اجتماعی در ایران بازنشر شده که خشونت علیه مهاجران افغانستان را شدت می‌بخشد. هرچند روشن نیست این هشتگ‌ها و اطلاعیه‌ها در هماهنگی با حکومت ایران نصب و همه‌گانی شده و یا از سوی شهروندان این کشور، اما آن‌چه واضح به نظر می‌رسد این است که حکومت ایران برای جلوگیری از این مهاجرستیزی اقدام خاصی روی دست نگرفته؛ بلکه روند بازداشت و اخراج مهاجران فاقد اسناد قانونی را تشدید بخشیده و ارایه برخی از خدمات به افغانستانی‌ها را متوقف کرده است.
من که در مربوطات شهر تهران خودم و خانواده‌ام را در خانه زندانی کرده‌ام متوجه می‌شوم که موترهای پولیس ایران از صبح تا ساعت دوازده‌ی چاشت در کوچه‌ها گشت می‌زنند و مهاجران فاقد مدارک را بازداشت و جهت اخراج از این کشور به اردوگاه‌های مخصوص انتقال می‌دهند. هم‌چنان در این روزها که روند تمدید برگه‌ی اقامت مهاجران افغانستان در دستور کار قرار داشت، دولت ایران آن را توقف داده است. در دوره‌ی حاکمیت ابراهیم رییسی طرح سپرده‌گزاری به مهاجران اعلام شد، اما این روند نیز کند شده و تعداد زیادی از شهروندان افغانستان شب‌ها را پشت درب دفاتر کفالت صبح می‌کنند تا نوبت‌شان برسد.
اگر به کارکردهای یک ساله‌ی حکومت ایران توجه شود، شهرداری‌ها در برخی از استان‌های ایران صدها مغازه را به دلیل استخدام مهاجران افغانستان مهرولاک کرده است؛ اقدامی که از دید من مهاجر نادرست و با توجه به وضعیت کنونی افغانستان غیرمنصفانه به نظر می‌رسد.
روایتم را می‌خواهم با این نکته خاتمه بخشم که همه شهروندان ایران روحیه‌ی مهاجرستیزی ندارند. براساس شناختی که در دو سال گذشته از مردم ایران حاصل کرده‌ام، در این خاک بسیار افراد مهربان، دلسوز، بادرک و انسان‌دوست زندگی می‌کنند. یکی از این افراد همسایه‌ام است، مرد میان سالی که برایم توصیه کرد این روزها از خانه بیرون نروم. لوازم مورد نیاز خانه به شمول نان را همین مرد ایرانی از بازار خریداری و برایم می‌آورد تا از خطر مهاجرستیزان در امان باشم.
* فرهاد نام مستعار خبرنگار افغانستانی در ایران است.
