طالبان به دانشجویان دختر دانشگاه امریکایی افغانستان اجازهی پرواز ندادند
فرشته غنی
دانشجویان و مسوولان دانشگاه امریکایی افغانستان تایید میکنند که طالبان روز پنجشنبه به بهانهی نداشتن «محرم»، مانع پرواز نزدیک به ۸۰ دانشجوی دختر از میدان هوایی کابل شدند.
جف گاردنر، یکی از مسئولان سرپرست دانشگاه امریکایی افغانستان (AUAF) تایید میکند که قرار بود روز پنجشنبه، ۲۵ اگوست، ۱۰۹ دانشجوی این دانشگاه همراه ۱۸ مسافر دیگر کابل را به مقصد دوحه ترک کنند. او با تایید این که ۷۹ دانشجوی زن اجازهی پرواز نیافتند، به زنتایمز گفت: «پرواز طبق برنامه به دوحه رسید، اما مسافران زن که همراه مرد نداشتند، اجازهی پروازه نیافتند.» وی گفت که تعدادی از این دانشجویان قرار بود در دوحه در یکی از مراکز این دانشگاه به تحصیلاتشان ادامه دهند، درحالیکه تعدادی دیگر قرار بود به پایتخت قرقیزستان (بیشکک) منتقل شوند تا در دانشگاه امریکایی آسیای مرکزی به تحصیلشان ادامه دهند.
رابعه، یکی از دانشجویان دانشکدهی علوم سیاسی این دانشگاه به زنتایمز میگوید: «ما تمام طی مراحل سفر را در میدان هوایی کابل انجام دادیم و داخل هواپیما منتظر پرواز بودیم که چند تن از افراد طالبان آمدند و امر کردند که باید از هواپیما پیاده شویم.»
او ادامه داد: «آنان تفنگ بهدست روبهروی ما ایستادند. ما را مسخره میکردند و میگفتند: اینجا امارت اسلامی حاکم است. دیگر ممکن نیست که به تنهایی سفر کنید. بعد یکیشان بهخاطر اینکه بیشتر بترساندمان، چراغ را روشن و خاموش میساخت و بلند میخندید. ما تا مغز استخوان ترسیده بودیم و گریه میکردیم. هیچ نمیدانستیم که چه اتفاقی قرار است برایمان بیفتد.»
در ماه مارچ بود که ممانعت طالبان از پرواز زنانی که «محرم» نداشتند، خبرساز شد. با اینحال، برخی از زنان هنوز میتوانستند تنها پرواز کنند. دانشجویان دانشگاه امریکایی افغانستان که در این گزارش با ما صحبت کردهاند، گفتند که ۱۲ تن از همدانشگاهیهای دخترشان هفتهی قبل از میدان هوایی کابل پرواز کردند.
سودابه، دانشجوی رشتهی انجینیری این دانشگاه میگوید که پروسهی سفر در گروههای کوچک از یک سال بدینسو تنظیم و انجام میشد. او میگوید: «در این سفر نیز همهچیز برنامهریزی شده بود. مسئولان دانشگاه به ما اطمینان داده بودند که ما در میدان هوایی کابل به هیچ مشکلی مواجه نخواهیم شد. با اینحال طالبان به دلیل آنچه عدم حضور محرم شرعی مینامند، مانع سفر دختران شدند.»
سودابه و رابعه میگویند که طالبان آنها را تقریباً ۴ ساعت در یک محل توقیف کردند. رابعه میگوید: «از ساعت ۳ نیمهشب تا پاسی از روز گرسنه و تشنه بودیم. سربازان طالب گروه گروه میرفتند، نان چاشت خورده و پس میآمدند. با ما مثل مجرم رفتار میشد. حتا یک گیلاس آب هم داده نشد. در تمام مدت ما را جاسوسهای امریکا خطاب میکردند و میگفتند هیچ وقت به آرمان به امریکا رفتنتان نخواهد رسید.»
سودابه نیز اضافه میکند: «طالبان ما را گروگان گرفته بودند و چند ساعت حق نداشتیم که از آن مکان بیرون برویم. از پاسپورتها و تمام اسناد مهم دیگر ما عکس و ویدئو گرفتند.»
سمیرای ۲۱ ساله، دانشجوی رشتهی اقتصاد این دانشگاه که تجربهی هولناک و مشابهی در میدان هوایی کابل داشته، میگوید: «تهدیدها و حمله بر دانشگاه امریکایی افغانستان خانوادههای ما را نگران کرده بود، اما ما همهی خطرها و تهدیدها را به جان خریدیم و ادامه دادیم چون به آیندهی این سرزمین میاندیشیدم.»
سمیرا اما در انتظار رسیدن فردای روشن است. او باورمند است که مسئولان دانشگاه راهی برای عبور از بنبست موجود پیدا خواهند کرد. او میگوید که بعد از تحصیل به کشور باز خواهد گشت. سمیرا میافزاید: «بعد از ختم دورهی تحصیلیام به افغانستان برمیگشتم. حتا وقت خداحافظی برای همین سفر که لغو شد، به مادرم گفتم که زود برمیگردم.»
ایان بیکفورد، رییس دانشگاه امریکایی افغانستان در اوایل ماه آگوست در صحبت با رسانهی امریکایی «ان پی آر» گفت که تقریباً نیمی از دانشجویانی که در زمان بسته شدن دانشگاه در ادارهی آنان ثبت بودند، کشور را ترک کردهاند و اکنون در تقریباً ۲۰ کشور زندگی میکنند. وی ادامه میدهد: «تعداد بیشتر آنها در قطر به ما خواهند پیوست. ما پیشبینی میکنیم که وقتی دانشگاه ما در قطر فعال شود، همه زنانی که در بهار گذشته ثبت نام کرده بودند، افغانستان را ترک کنند و امیدواریم اکثر یا همهی مردان نیز موفق به ترک افغانستان برای ادامهی تحصیل شوند.»
نامها برای حفظ هویت مصاحبهشوندگان تغییر داده شده است.