فرشته غنی و آزاده*
سازمان ملل متحد امروز یک نشست دوروزۀ بین‌المللی در مورد افغانستان در دوحۀ قطر برگزار می‌کند تا راهی برای بحران افغانستان و تعامل با طالبان پیدا کند.
سخنگوی سازمان ملل گفته است که مقامات سازمان ملل و هم‌چنین نمایندگان ویژۀ کشورها و نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی در این نشست شرکت خواهند کرد. سازمان ملل تا کنون فهرست شرکت‌کنندگان این نشست را عمومی نکرده است، اما گفته است که طالبان در این نشست دعوت نشده‌اند. با وجود این بسیاری در افغانستان نگران‌اند که در دستور‌کار این نشست ممکن است به رسمیت شناختن بین‌المللی طالبان باشد.
دو هفته پیش، زمانی که آمنه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد، به نشست‌های دوحه اشاره کرده، گفت که سازمان ملل متحد آمادۀ استقبال از طالبان برای بازگشت به صحنۀ جهانی است. او گفته بود «امیدواریم که آن گام‌های کوچک را برداریم تا ما را در مسیر به رسمیت شناختن [طالبان] بازگرداند، یک شناخت اصولی.»
بازتاب گفته‌های آمینه محمد در رسانه‌ها واکنش‌‌برانگیز شد و خشم فوری گروه‌های زنان در داخل افغانستان و خارج از آن را برانگیخت. روز شنبه (۹ ثور) گروهی از زنان در کابل علیه اظهارات محمد و هم‌چنین نشست این هفته تظاهرات کردند.
زنان معترض برپاکنندۀ این تظاهرات با شعارهای «به رسمیت شناختن طالبان، مساوی به قتل زنان« و «نشست کشورها در دوحه، تکرار اشتباه گذشته» مخالفت خود را با برگزاری این نشست اعلام کردند.
لیلا بسیم، یکی از زنان معترض که در تظاهرات روزشنبه حضور داشت، می‌گوید که زنان معترض در گروه‌های کوچک‌تری پراکنده شده بودند تا طالبان نتوانند مانع حرکت اعراضی آنان شوند. او به زن‌تایمز گفت: «هدف تظاهرات ما مسئلۀ به رسمیت شناختن طالبان است. ما اعتراض کردیم که چرا یک سازمان بی‌طرف، که وظیفه‌اش دفاع از حقوق‌بشر است، از یک گروه ایدئولوژیک، که در حال پیاده کردن آپارتاید جنسیتی در افغانستان است، دفاع می‌کند و مسئلۀ به‌رسمیت‌شناسی طالبان را مطرح می‌کند؟»
او ادامه داد: «به همین اساس ما به جاده‌ها ریختیم که به جهان بگوییم ما زنان افغانستان هنوز هستیم و به‌خاطر حقوق‌مان مبارزه می‌کنیم.»
شمایل ناصری، یکی دیگر از زنان معترض حاضر در این تظاهرات، به زن‌تایمز گفت: «اگر سازمان‌ملل فکر می‌کند با به‌رسمیت‌شناسی این گروه حقوق زنان و اقلیت‌های قومی ومذهبی در افغانستان تأمین می‌شود، این یک فکر خام است؛ زیرا طالبان در گذشته تمام تعهدات خود را در نشست‌های بین‌المللی، زیر پا نموده است.»
زنان معترض تظاهرات روز شنبۀ خود را با خوانش قطع‌نامه‌‌‌ای پایان دادند که در اولین مادۀ آن خطاب به سازمان ملل و جامعۀ جهانی گفته شده است: «به رسمیت شناختن حاکمیت طالبان، به رسمیت شناختن تروریزم است. راه تعامل همیشه باید باز باشد، اما تعامل «معامله» نیست. سرنوشت ۳۰ میلیون نفوس را به معامله نگیرید.»
زنان معترض در این قطعنامه تأکید کرده‌اند: «موضع سازمان ملل متحد در قبال رفتارهای ضد بشری و سیاست‌های خصمانۀ طالبان علیه مردم کشور، به‌خصوص زنان، باید روشن، قاطع و پیگیرانه بوده و برخورد سلیقه‌ای و موردی برای تأمین حقوق زنان صورت نگیرد.»
در هفته‌های گذشته نیز شماری از فعالان زن و فعالان جامعۀ مدنی از داخل و بیرون از افغانستان، چند نامۀ سرگشاده به دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت این سازمان نوشته و در آن نقض حقوق بشر زنان و موضع‌گیری سازمان ملل را محکوم کرده‌اند. در یکی از این نامه‌های سرگشاده که توسط نزدیک به ۷۰ فعال و ۵۵ نهاد به امضا رسیده، آمده است: «ما قویاً از سازمان ملل تقاضا می‌کنیم که بر اصول خود ایستادگی و پافشاری کند و طالبان را برای بازپس‌گیری سیاست‌های محدودکنندۀ حقوق زنان، از جمله لغو فوری ممنوعیت اشتغال زنان در دفاتر سازمان ملل، تحت فشار بگذارد.» هم‌چنین به حمایت از خواسته‌های زنان معترض، در این نامه آمده است: «ما از مطالبۀ زنان معترض داخل افغانستان برای تعلیق فعالیت دفاتر سازمان ملل در این کشور، تا زمانی که به زنان اجازۀ بازگشت به کار داده شود، پشتیبانی می‌کنیم.»
همزمان با این، فعالان حقوق زن کارزاری را با عنوان «نه به طالبان»، در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخته‌اند.
روز یک‌شنبه نیز شماری از مردم افغانستان در کشورهای متفاوت، از جمله پاکستان و برخی از کشورهای اروپایی، به خیابان آمدند تا انزجارشان از سیاست‌های طالبان را اعلام کنند و قبل از برگزاری این نشست از جامعۀ جهانی بخواهند که طالبان را به رسمیت نشناسند.
فاطمه اعتمادی، یکی از برگزارکنندگان تظاهرات در اسلام‌آباد پاکستان، به زن‌تایمز می‌گوید که صدای دادخواهی زنان افغانستان در برابر طالبان خاموش نخواهد شد. او با تأکید بر اینکه به اعتراضاتش علیه طالبان ادامه خواهد داد، گفت: «طالبان در افغانستان شغلم و آرامشم را از من گرفتند. مرا مجبور به تبعید کردند، من خانه و کاشانه‌ام را از دست داده‌ام، برای همین هیچ‌وقت پا پس نمی‌کشم.»
فوزیه وحدت، یکی دیگر از زنان معترض در پاکستان به سیاست سازمان ملل در افغانستان انتقاد دارد. او به زن‌تایمز گفت: «سازمان ملل متحد در برابر مردم و زنان افغانستان سیاست و رفتار دوگانه دارد. با طالبان خیلی نرم رفتار می‌کند. خیلی موارد [از نقض حقوق بشر] را در مورد زنان افغانستان نادیده می‌گیرد. نگران‌کننده و ناراحت‌کننده برای ما این است که تا این زمان سازمان ملل کاملاً خاموش بود. مکاتب بسته شد، دانشگاه، تفریحگاه‌ها و پارک‌ها را به روی زنان بستند. هر موردی که اتفاق افتاد، سازمان ملل جز انتشار اعلامیه کاری نکرد؛ چیزی که زنان معترض نیز می‌کردند، که درواقع ابزار و چاره‌ای جز آن نداشتند. متأسفانه این سازمان ملل مسئولانه رفتار نکرد. تنها زمانی که کارمندان خودش از رفتن بر سر کار منع شد، قطعنامه صادر کرد. قطعه‌ای که تصویب کرد هم در حد نشر و پخش است. کسی آن را تطبیق نمی‌کند و پیگیر نیست که تطبیق می‌شود یا نمی‌شود. به همین خاطر سیاست سازمان ملل روشن نیست.»
وحدت، با اشاره به مبارزات زنان افغانستان، افزود: «دختران مبارز با وجود تمام مشکلات، با استفاده از شیوه‌های مختلف صدای خود را بلند می‌کنند. اعتراض تنها به خیابان آمدن نیست. همین که من نامه‌ای به آدرس شورای امنیت می‌نویسم، من به نمایندگی از صد زن افغانستان صدا بلند می‌کنم. این خود نوعی از اعتراض است. آن بانویی که در اتاق خود آهنگ می‌خوا‌ند، اعتراضی است در برابر طالب و ما این‌گونه و با استفاده از ابزارها و شیوه‌های متفاوت به مبارزات خود ادامه می‌دهیم.»
آزاده نام مستعار روزنامه‌نگار آزادی در افغانستان است.
